مالیات یکی از مهمترین منابع درآمد دولتها در سراسر جهان محسوب میشود . اما اینکه چه کسانی موظف به
پرداخت مالیات هستند و چه درآمدهایی مشمول مالیات میشوند، پرسشی کلیدی است که در قانون مالیاتهای مستقیم
ایران به آن پاسخ داده شده است .
ماده ۱ قانون مالیاتهای مستقیم دقیقا مشخص میکند که چه اشخاصی باید مالیات خود را محاسبه و پرداخت کنند. این
مقاله به بررسی کامل این ماده پرداخته و تعاریف، بندها و شرایط اجرای آن را توضیح میدهد تا بتوانید اطالعاتی
دقیق و کاربردی در این زمینه به دست آورید.
تعریف مالیات و نقش آن در اقتصاد
مالیات نوعی پرداخت اجباری است که دولت از افراد و شرکتها دریافت میکند تا بتواند خدمات عمومی و
زیرساختهای اقتصادی را تأمین کند.
در ایران، قانون مالیاتهای مستقیم تعیین میکند که چه کسانی مشمول پرداخت مالیات هستند و در چه شرایطی باید
آن را پرداخت کنند.
ماده ۱ قانون مالیاتهای مستقیم: چه کسانی باید مالیات بدهند؟
طبق ماده ۱ این قانون، تمامی افراد حقیقی و حقوقی که در ایران یا خارج از کشور درآمد دارند، تحت شرایط خاصی
موظف به پرداخت مالیات هستند. این ماده ۵ بند اصلی دارد :
.1 مالکان امالک و اموال در ایران
هر فرد حقیقی یا حقوقی که اموال و امالکی در ایران دارد و از آنها درآمد کسب میکند، مشمول مالیات است.
به عنوان مثال، شخصی که خانهای در تهران دارد و آن را اجاره داده است، باید بابت درآمد اجاره مالیات پرداخت
کند.
.2 اشخاص حقیقی ایرانی مقیم ایران
افراد حقیقی ایرانی ساکن ایران موظفند مالیات تمام درآمدهای خود را (چه از داخل ایران و چه از خارج از کشور )
پرداخت کنند.
فرض کنید فردی در ایران صاحب یک شرکت باشد و همزمان به عنوان برنامهنویس در یک شرکت خارجی حقوق
دریافت کند؛ در این صورت هر دو نوع درآمد او شامل مالیات خواهد شد.
.3 اشخاص حقیقی ایرانی مقیم خارج از ایران
اگر یک ایرانی خارج از کشور مقیم باشد اما از داخل ایران درآمد داشته باشد، باید مالیات درآمد داخل ایران را
پرداخت کند.
مثال فردی که در ایتالیا زندگی میکند و در ایران یک مغازه دارد که اجاره داده است، موظف به پرداخت مالیات
درآمد حاصل از اجاره مغازهاش در ایران است.
.4 اشخاص حقوقی ایرانی
شرکتها و سازمانهای ایرانی باید مالیات تمامی درآمدهای خود را، چه داخل ایران و چه خارج از کشور، پرداخت
کنند.
مثال یک شرکت ساختمانی ایرانی که هم در ایران و هم در ترکیه فعالیت میکند، موظف به پرداخت مالیات تمام
درآمدهایش است .
.5 اشخاص حقیقی و حقوقی غیرایرانی
افراد و شرکتهای غیرایرانی تحت دو شرایط مشمول پرداخت مالیات در ایران میشوند:
اگر در ایران حضور فیزیکی داشته باشند و از داخل کشور درآمد کسب کنند.
اگر بدون حضور در ایران، امتیازاتی را به شرکتهای ایرانی واگذار کنند (مانند واگذاری حق آموزش، کمکهای
فنی یا حق پخش فیلمهای سینمایی).
نکات کلیدی ماده ۱ قانون مالیاتهای مستقیم
مقیم بودن به معنای ساکن بودن دائمی نیست؛ تعریف قانونی آن در ماده ۱۸۰ قانون مالیاتها آمده است.
شرکتهای خارجی که در ایران نمایندگی دارند، موظف به پرداخت مالیات هستند.
مالیات درآمد خارجی اشخاص حقیقی فقط در صورتی محاسبه میشود که فرد مقیم ایران باشد.
نتیجهگیری:
ماده ۱ قانون مالیاتهای مستقیم یکی از پایههای اصلی سیستم مالیاتی ایران است و مشخص میکند چه کسانی مشمول
پرداخت مالیات هستند
درک این ماده برای کسبوکارها، سرمایهگذاران و افراد عادی اهمیت زیادی دارد، زیرا از الزامات قانونی تخطی
نکرده و دچار مشکالت مالیاتی نمیشوند.
ماده ۱ قانون مالیاتهای مستقیم ایران: راهنمای جامع

19
مه